Маркази минтақавии таълимӣ ва омӯзишӣ дар соҳаи амнияти ХБРЯ ва муқовимат бо терроризм бо истифода аз силоҳи қатли ом (минбаъд – Маркази таълимӣ)-и Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (минбаъд – Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ) фаъолияти худро соли 2011 ҳамчун Маркази миллии омӯзишӣ оғоз кардааст.

Моҳи марти соли 2018 он мақоми Маркази таълимии минтақавиро гирифт. Дар маросими ифтитоҳи Маркази таълимӣ намояндагони 13 сафорат ва 16 созмони байналмилалӣ ширкат доштанд. 

Маркази таълимии минтақавӣ дар заминаи Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон таъсис дода шудааст (бо қарори Раёсати АМИТ аз 5 ноябри соли 2021, шумораи 117 Агентӣ ба Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ).

Маркази таълимӣ мувофиқи пунктҳо амал мекунад. 11 ва 12 Нақшаи чорабиниҳои миллии Тоҷикистон оид ба татбиқи Қатъномаи 1540 Шӯрои Амнияти Созмони Милали Муттаҳид, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон № 454 аз 9 феврали соли 2016 ва № 454 Раёсати Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудааст. 84 аз 11 июли соли 2016, инчунин дар асоси санадњои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Оинномаи Агентии амнияти ХБРЯ Ҷумҳурии Тоҷикистон ва низомномаи Маркази минтақавии таълимӣ ва омӯзишӣ дар соҳаи амнияти ХБРЯ ва муқовимат бо терроризм бо истифода аз силоҳи қатли ом аз Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ.

Маркази таълимӣ корҳои зеринро амалӣ менамояд:

-   ташкил ва гузаронидани таълим дар аспирантура, магистратура ва курсҳои кӯтоҳмуддат оид ба бехатарии радиатсионӣ;
-   ташкил ва гузаронидани курсҳои такмили ихтисос барои кормандони ташкилотҳое, ки дар фаъолияти худ манбаъҳои шуоъҳои иондоркунандаро истифода мебаранд;
-   ташкил ва гузаронидани курсҳо барои кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ оид ба пешгирии қочоқ ва муомилоти ғайриқонунии силоҳи қатли ом ва назорати содирот;
-   ташкил ва гузаронидани курсҳо оид ба бехатарии биологӣ ва химиявӣ;
-   ташкил ва гузаронидани тренингҳо, конфронсҳо, семинарҳо ва мизҳои мудаввар;
-   таҳияи маводи таълимӣ, аз ҷумла дар шакли электронӣ;
-   таъмини технологияҳои пешрафтаи таълимӣ;
-   таҳия ва такмили усулҳои таълим ва нақшаҳои таълимӣ.

Маркази таълимӣ бо таҷҳизоти замонавӣ, аз ҷумла 2 толори конфронси муҷаҳҳаз бо системаи тарҷумаи синхронӣ, системаи Polycom барои баргузории чорабиниҳои онлайн муҷаҳҳаз гардидааст; 4 ҳуҷра барои дарсҳои гурӯҳӣ, ки бо проектору экранҳо муҷаҳҳаз шудаанд; 2 гузаргоҳи гипотетикӣ барои воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардон. Маркази таълимӣ дорои ду мониторҳои порталии радиатсионӣ барои мошинҳо ва пиёдагардон, ду системаи сайёри ташхиси маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ ва таҷҳизоти гуногуни сайёр барои ошкор ва муайян кардани маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ мебошад.

Маркази таълимӣ доираи васеи хадамотро дар соҳаи маориф ва таълим, омӯзиш дар соҳаи амнияти химиявӣ ва биологӣ, амнияти ядроӣ, амнияти радиатсионӣ, кафолатҳои МАГАТЭ, паҳн накардани силоҳи қатли ом, назорати содирот ва ғайра фаро мегирад. Маркази таълимӣ дар доираи фаъолияти худ барои ташкилотҳои манфиатдор курсҳои омӯзишии миллӣ, минтақавӣ, байниминтақавӣ ва байналмилалӣ, семинарҳо, семинарҳо ва омӯзиши фосилавӣ мегузаронад.

Дар маркази таълимӣ ҳамасола беш аз 500 нафар мутахассисон аз мақомоти танзимкунандаи давлатӣ, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, муассисаҳои истеҳсолӣ, тиббӣ ва таълимӣ, ки дар фаъолияти худ аз манбаъҳои шуоъҳои иондор истифода мебаранд, таълим мегиранд.

Кормандони маркази таълимӣ оид ба пешгирии гардиши ғайриқонунии маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ дар гузаргоҳҳои гуногуни сарҳадӣ ва гумрукӣ барои кормандони Хадамоти сарҳадӣ, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва гумрук курсҳо мегузаронанд. Хадамоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон. Дар ин курс асосҳои радиатсионӣ, вазифаҳои асосии таҷҳизот барои ошкор ва муайян кардани маводи ядроӣ ва дигар маводҳои радиоактивӣ, озмоиш ва ҷавоб додан ба сигналҳои дастгоҳҳо таълим дода мешавад.

Курсҳои омӯзишии амалӣ оид ба пешгирии гардиши ғайриқонунии маводи атомӣ ва дигар маводи радиоактивӣ, ки бевосита дар гузаргоҳҳои сарҳадӣ ва гумрукӣ дар вақти воқеӣ гузаронида мешаванд, ба иштирокчиён имкон медиҳанд, ки камбудиҳои кори хадамоти сарҳадӣ ва гумрукиро ошкор намуда, роҳҳои бартараф намудани онҳоро муайян намоянд. Ҳангоми дарсҳои амалӣ сенарияҳои гуногуни ошкор кардани маводи ядроӣ ва дигар маводҳои радиоактивӣ бо истифода аз мониторҳои портали радиатсионӣ барои воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардон ва дастгоҳҳои сайёри кашф ва шиносоӣ амалӣ карда мешаванд.

Барои коркунони муассисахои тиббї ва корхонањои саноатие, ки дар фаъолияти худ манбаъњои шуоъњои иондоркунандаро истифода мебаранд, мунтазам курсњо гузаронда мешаванд. Дар курс асосҳои бехатарии радиатсионӣ, қонунгузорӣ дар соҳаи бехатарии ядроӣ ва радиатсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дозиметрия, таъсири радиатсионӣ ба организми инсон, инчунин вокуниш ба садамаҳои радиатсионӣ.

Маркази таълимӣ дар фаъолияти худ усулу воситаҳои гуногунро барои самаранокии таълим, аз қабили лексияҳо, машқҳои гурӯҳӣ, омӯзиши амалӣ оид ба истифодаи РПМ ва МДС, инчунин истифодаи асбобҳои сайёр барои ошкор кардани маводи ядроӣ ва дигар маводи радиоактивӣ истифода мебарад. Марказ инчунин боздидҳои техникиро ба лабораторияи Ташкилоти дастгирии техникии Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ ташкил мекунад.

Маркази таълимӣ барномаи магистриро аз рӯи ихтисоси «Радиоэкология» пешниҳод мекунад. Дарсҳои амалӣ дар лабораторияи Ташкилоти дастгирии техникии Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ гузаронида мешаванд.
Дар давоми 10 соли охир дар Маркази таълимӣ зиёда аз 100 тренингҳо, семинарҳо ва вохӯриҳои байналмилалӣ, минтақавӣ ва миллӣ доир ба амнияти ядроӣ, экспертизаи судии ҳастаӣ, қонунгузорӣ, амнияти ХБРЯ, назорати содирот, паҳн накардани силоҳи ҳастаӣ, кафолатҳои МАГАТЭ, ва ғайра.