Конференсияи байналмилалии илмӣ-амалӣ таҳти унвони бахшида ба 20-солагии таъсиси Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ
Аз 4 то 6 августи соли 2023 дар шаҳри Гулистони Ҷумҳурии Тоҷикистон Конференсияи байналмилалии илмӣ-амалӣ таҳти унвони «Амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ: дастовардҳо, мушкилот ва дурнамоҳои оянда» баргузор гардид. Ин ҳамоиш ба ифтихори 20-солагии таъсиси Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (АХБРЯБ АМИТ) бахшида шуд.
Дар кори конференсия зиёда аз 100 намояндагони созмонҳои байналмилалӣ ва ҷамъиятӣ иштирок карданд ва ҳамзамон шумораи зиёди мутахассисон тавассути низоми онлайн ба он ҳамроҳ шуданд.
Конференсияро директори Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ, доктори илмҳои техникӣ И. Мирсаидзода ифтитоҳ намуда, иштирокчиёнро бо самтҳои асосии илмӣ, таҳияҳо ва дастовардҳо, инчунин корҳо оид ба таҳкими заминаи меъёрӣ-ҳуқуқӣ, ки дар тӯли 20 сол аз ҷониби Агентӣ амалӣ шудаанд, ошно намуд.
Бо сухани ифтитоҳӣ ҳамчунин баромад карданд:
Сергей Каценеленбоген – намояндаи AdSTM, ИМА;
Ольга Герман – котиби илмии CGULS, АМА (МАГАТЭ);
Электра Цигаридас – намояндаи Иттиҳоди Аврупо;
Рати Ҷапаридзе – иҷрокунандаи вазифаи роҳбари намояндагии Дафтари барномаҳои САҲА дар шаҳри Душанбе;
Тамара Жунуссова – намояндаи Хадамоти ҳифзи радиатсионии Норвегия;
Дамир Зарединов – намояндаи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Ӯзбекистон.
Суханварон кормандони Агентиро ба муносибати 20-солагӣ табрик гуфта, таъкид карданд, ки ҳамкориҳо дар соҳаи амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ бо АХБРЯБ АМИТ пайваста тавсеа ёфта ва мустаҳкам мегарданд.
Дар кори конференсия ҳамчунин намояндагони шаҳрҳо ва маҳаллаҳое, ки наздик ба партовгоҳҳои уранӣ ҷойгиранд (шаҳраки Адрасмон, деҳаи Гозиён, шаҳри Истиқлол ва ноҳияи Б. Ғафурови вилояти Суғд) ширкат варзиданд.
Пас аз суханҳои табрикотӣ ва баррасии дастовардҳои Агентӣ, кори конференсия дар шакли чанд бахш идома ёфт:
Бахши 1 – Амнияти химиявӣ ва биологӣ.
Кори онро Матин Аҳмедов, муовини директори Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ оғоз намуда, фаъолияти илмӣ ва ташкилии Тоҷикистонро дар соҳаи амнияти биологӣ муаррифӣ кард.
Алимамад Суфиев дар мавриди ҳалли мушкилоти амнияти биологӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (бо мисоли татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи таъмини амнияти биологӣ ва ҳифзи биологӣ») суханронӣ намуд.
Ҳамзамон Лела Баканидзе аз Секретариати минтақавии ташаббуси Иттиҳоди Аврупо – Маркази таҷрибаи беҳтарин оид ба камсозии хатарҳои ХБРЯ дар Осиёи Марказӣ, баромад намуд.
Иштирокчиёни бахш бо шавқу ҳавас ба масъалаҳо муносибат намуда, саволу ҷавоб ва мубодилаи фикрҳои судманд баргузор гардид.
Бахши 2 – Ҷалби ҷонибҳои манфиатдор ба лоиҳаҳои рекултиватсияи мероси уран.
Дар доираи он баромадҳо пешниҳод гардиданд:
«Ҷалби ҷонибҳои манфиатдор ба барқарорсозии объектҳои мероси уран дар Осиёи Марказӣ. Марҳилаи II» – Дмитрий Прудских, мушовири лоиҳаҳои САҲА;
«Баланд бардоштани сатҳи огоҳӣ ва мубодилаи таҷриба оид ба амнияти радиатсионӣ миёни аҳолии маҳаллӣ дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон» – Дамир Зарединов, намояндаи Вазорати тандурустии Ӯзбекистон;
«Пешрафти миллӣ дар идоракунии мероси уран дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» – Бахтиёр Баротов, мудири шуъбаи хизматрасониҳои илмӣ-техникии Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ;
«Кор бо ҷавонон оид ба масъалаҳои амнияти экологӣ» – Икром Мамадов, раиси ТҶ «Гурӯҳи ҷавонон оид ба ҳифзи муҳити зисти Тоҷикистон».
Ин мавзӯъ яке аз масъалаҳои муҳимтарини аҳолии сокини минтақаҳои наздик ба партовгоҳҳои шимоли Тоҷикистон буд. Аз ҷониби намояндагони шаҳракҳо ва ноҳияҳои мазкур саволҳои зиёде пешниҳод гардиданд ва намояндагони Агентӣ ба ҳар як савол ҷавобҳои муфассал доданд.
Дар натиҷа, конференсия вафодории Агентии амнияти ХБРЯ АМИТ-ро ба ташкили минтақаи экологии тоза дар ҷойҳои мероси уран, рушди ҳамкориҳои байналмилалӣ ва истифодаи технологияҳои муосир барои барқарорсозии партовгоҳҳо тасдиқ намуд.
Хулосаҳои конференсия ба баланд бардоштани сатҳи огоҳӣ ва фарҳанги амнияти радиатсионӣ миёни аҳолии минтақаҳои наздик ба партовгоҳҳо мусоидат мекунанд ва рушди устувори ин минтақаҳоро таъмин хоҳанд кард.
Маҷмӯаи маводҳои конференсия дастрас аст дар пайванд: https://www.cbrn.tj/books/
Сомонаи конференсия: www.conf.cbrn.tj
