Махзани давлатии манбаъҳои радиоактивӣ

Махзани давлатии маълумот дар бораи манбаъҳои радиоактивӣ дар Тоҷикистон аз ҷониби Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон нигоҳ дошта мешавад. Ин база қисми системаи баҳисобгирӣ ва назорати манбаъҳои радиатсияи ионизатсионӣ (РИИ) ва маводи радиоактивӣ буда, мувофиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи амнияти радиатсионӣ» ва ӯҳдадориҳои байналмилалӣ, аз ҷумла Паймони манъи паҳншавии силоҳи ҳастаӣ, амал мекунад.

• Таъмини баҳисобгирӣ ва назорати манбаъҳои радиоактивӣ, пешгирӣ аз гардиши ғайриқонунии онҳо, кам кардани хатари садамаҳои радиатсионӣ ва ҳифзи амнияти аҳолӣ ва муҳити зист.

• База маълумот дар бораи ҷойгиршавӣ, намудҳо, фаъолият ва вазъияти манбаъҳои радиоактивӣ, ки дар тиб, саноат, таҳқиқоти илмӣ ва дигар соҳаҳо истифода мешаванд, дар бар мегирад. Инчунин маълумот дар бораи интиқол, нигоҳдорӣ ва нобудсозии манбаъҳо ба ҳисоб гирифта мешавад.

• Фаъолият оид ба нигоҳдории Махзани маълумот мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии миллӣ, аз ҷумла моддаҳои 6, 8 ва 21-и Қонуни «Дар бораи амнияти радиатсионӣ», инчунин стандартҳои байналмилалии Агентии байналмилалии неруи атомӣ (АБНА) амалӣ карда мешавад. Инфрасохтор: Дар Тоҷикистон Нуқтаи ҷумҳуриявии дафни партовҳои радиоактивӣ фаъолият мекунад, ки масалан, дар соли 2013 дар доираи ҳамкорӣ бо ИМА 66 манбаи радиоактивии корношоям ба таври бехатар интиқол дода шудааст.

• Махзани маълумот дар доираи лоиҳаҳои АБНА, аз ҷумла таъсиси Маркази миллии ИНИС (2003) ва миссияи INSSP (2012) дастгирӣ мешавад. Тоҷикистон инчунин дар барномаи АБНА оид ба Махзани маълумоти ҳодисаҳо ва гардиши ғайриқонунии мавод (ITDB) иштирок мекунад.

• Санҷишҳои мунтазами иншоотҳое, ки манбаъҳои радиоактивиро истифода мебаранд (масалан, дар радиографияи саноатӣ, тиб, таҳқиқоти илмӣ), дар асоси саволномаҳои назоратӣ, ки мувофиқи моддаи 13-и Қонуни «Дар бораи санҷиши фаъолияти субъектҳои хоҷагидор» таҳия шудаанд, гузаронида мешаванд.

• Ҳифзи физикии манбаъҳо ва нуқтаҳои нигоҳдорӣ мувофиқи меъёрҳое, ки дар Қонуни «Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ» муқаррар шудаанд, танзим карда мешавад.

• Дар Тоҷикистон пасмондаҳои урании аз замони Иттиҳоди Шӯравӣ боқимонда мавҷуданд, ки ба барқарорсозӣ ниёз доранд. Корҳо барои барқарорсозии онҳо идома доранд.