Дар бораи мо



Мақоми танзимгари давлатӣ оид ба таъмини бехатарии радиатсионӣ Агентии  бехатарии химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии назди Академияи Миллии илмҳои Тоҷикистон мебошад (минбаъд — Танзимгари давлатӣ), ки сиёсати ягонаи давлатиро амалӣ менамояд.

1 ноябри соли 2001 Тоҷикистон узви Агентии байналмилалии неруи атомӣ (АБНА, МАГАТЭ) шуд ва зарурати ташкили сохтори танзимгар дар соҳаи бехатарии радиатсионӣ пайдо гардид.

Барои амалигардонии қарори Ҳукумати ҶТ № 3594 (16.1-2) аз 18 сентябри соли 2002, аввал Агентӣ оид ба энергияи атомӣ дар ҳайати Раёсати  АИ ҶТ  ташкил ёфт, сипас дар асоси он Агентӣ оид ба бехатарии ядроӣ ва радиатсионии назди  Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ( АИ ҶТ) ҳамчун шуъбаи сохтории Академияи илмҳои ҶТ таъсис ёфт (қарори  Раёсати Академияи илмҳои ҶТ № 112 аз 25.12.2002).

Соли 2003 тибқи моддаи 6 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи бехатарии радиатсионӣ» Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Агентии бехатарии ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҳамчун мақоми танзимгари кишвар муайян намуд, ки сиёсати ягонаи давлатииро амалӣ намуда, корро бо дигар мақомоти ваколатдор ҳамоҳанг месозад.

Тибқи қарори Раёсати Академияи Миллии илмҳои Тоҷикистон          №117 аз 5 ноябри соли 2021 номгузории Агентии бехатарии ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи Миллии илмҳои Тоҷикистон ба Агентии  амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии назди Академияи Миллии илмҳои Тоҷикистон иваз гардид (минбаъд Агентӣ номида мешавад).

Дар фаъолияти худ Агентӣ бо Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонунҳои ҶТ «Дар бораи бехатарии радиатсионӣ», «Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ», «Дар бораи Академияи Миллии илмҳои Тоҷикистон», «Дар бораи муомила бо партовҳои радиоактивӣ», «Дар бораи таъмини бехатарии биологӣ ва ҳифзи биологӣ», фармонҳои Президенти ҶТ, қарорҳои Маҷлиси Олӣ, қарорҳо ва супоришҳои Ҳукумати ҶТ, қарори Ҳукумати ҶТ «Дар бораи тартиби танзими давлатии соҳаи бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ», Низомномаи хусусиятҳои иҷозатномадиҳӣ барои намудҳои муайяни фаъолият, Низомномаи Шӯрои байниидоравӣ оид ба таъмини бехатарии радиатсионӣ, Оинномаи Академияи Миллии илмҳои Тоҷикистон, Оинномаи Агентӣ ва дигар ҳуҷҷатҳо ва санадҳое, ки фаъолияти Агентиро танзим менамоянд, мутобиқат мекунад.

Қарори Ҳукумати ҶТ «Дар бораи тартиби танзими давлатии соҳаи бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ» талаб менамояд, ки Агентӣ ҳар сол ҳисобот ба Ҳукумати ҶТ пешниҳод намояд.

Дар асоси қарорҳои Ҳукумати ҶТ №133 ва №134 аз 29 марти соли 2019 Агентӣ ҳамоҳангсози миллӣ оид ба иҷрои Конвенсияи манъ кардани таҳия, истеҳсол, ҷамъоварӣ ва истифодаи силоҳи кимиёвӣ ва нобудсозии он, инчунин иҷрои Конвенсияи манъи таҳия, истеҳсол ва ҷамъоварии захираҳои силоҳи бактериявӣ (биологӣ), токсинӣ ва нобудсозии онҳо ва инчунин  координатори миллӣ оид ба таъмини бехатарии кимиёвӣ ва биологӣ таъйин  гардид.

Агентӣ хизматрасониҳо вобаста ба таҳлили радионуклидии намунаҳои об, хок, ҳаво, маҳсулоти ғизоӣ, масолеҳи сохтмонӣ ва дигар маводҳо, гузаронидани дозиметрияи ҷойҳои корӣ, назорати сифати таҷҳизоти рентгенӣ, дозиметрияи инфиродии кормандон, санҷиш ва калибркунии асбобҳои дозиметриро, ки дар шуъбаи таҳқиқоти илмии хидмати дастгирии техникӣ иҷро мешавад, таъмин менамояд ва омӯзиш дар соҳаи бехатарии радиатсионӣ, ташхиси криминалистии ядроӣ ва ғайраро ба роҳ мемонад.

Барои иҷрои вазифаҳои ба уҳдааш гузошташуда, Агентӣ бо вазоратҳо, идораҳо ва муассисаҳои дахлдор ҳамкорӣ намуда, тадбирҳои заруриро барои риояи меъёрҳои бехатарии химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ мувофиқи талаботи қонунгузорӣ ва дигар санадҳои байналмилалӣ амалӣ менамояд.

Агентӣ талаботро оид ба татбиқи принсипҳои ҳифзи радиатсионӣ барои ҳама ҳолатҳои тобеъи таъсири шуоъафканӣ(радиатсия) муқаррар менамояд:

• Дар ҳолатҳои таъсири барномарезишуда ҳар тарафе, ки барои ҳифз ва бехатарӣ масъул аст ва нисбати он талаботи дахлдор татбиқ мешаванд, ягон амали  беасосро анҷом намедиҳад;
• Дар ҳолатҳои таъсири фавқулодда ва таъсири мавҷуда ҳар тарафе, ки барои ҳифз ва бехатарӣ масъул аст, амалҳои ҳифзӣ ё барқарорсозандаро бо сабабнокӣ таъмин менамояд ва онҳоро бо мақсадҳои стратегияи ба ҳифз мувофиқ амалӣ мекунад;
• Дар ҳама ҳолатҳои таъсири радиатсионӣ ҳар тарафе, ки барои ҳифз ва бехатарӣ масъул аст, оптимизатсияи ҳифз ва бехатариро таъмин менамояд;
• Дар ҳолатҳои таъсири барномарезишуда, ҷуз таъсири тиббӣ, ҳар тарафе, ки барои ҳифз ва бехатарӣ масъул аст, бояд ҳадди вояи муқарраршударо риоя намояд.

Агентӣ системаи танзимиро барои таъмини ҳифз ва бехатарӣ ташкил медиҳад, ки аз ҷумла иборат аст аз:

• Баррасӣ ва арзёбии иншоот ва фаъолиятҳо;
• Санҷиши фаъолиятҳои истифодабарандагони маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионӣ;
• Амалӣ намудани чораҳои маҷбурӣ нисбати истифодабарандагони маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионӣ;
• Таҳияи санадҳои меъёрӣ-ҳуқуқӣ;
• Таъмини иттилоот ва машварат бо ҷонибҳои манфиатдор ва аҳолӣ.

Агентӣ чораҳои заруриро барои нигоҳдорӣ, ҳифз ва ҷустуҷӯи ҳуҷҷатҳои дахлдор оид ба иншоот ва фаъолиятҳо таъмин менамояд. Ин ҳуҷҷатҳо иборатанд аз:

• Феҳристи давлатӣ оид ба ҳисоббарории маводи ядроӣ ва манбаъҳои шуоъафкан(радиоактивӣ);
• Феҳристи таълими касбии кормандоне, ки бо манбаъҳои шуоъафкан(радиоактивӣ) кор мекунанд;
• Идоракунии донишҳо дар соҳаи бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ;
• Журнали гузоришҳо оид ба садамаҳои радиатсионӣ;
• Феҳристи давлатии партовҳои радиоактивӣ ва сӯзишвории ядроӣ;
• Кадастри давлатии анборҳои партовҳои радиоактивӣ.