Солҳои ахир илм ва технология бо суръати ҳайратангез рушд карда истодааст. Ҷавонони мо бо андешаи тоза, неруи эҷодӣ ва заҳмати беист кӯшиш доранд, то тавонанд роҳи наверо барои ҷомеа боз намоянд ва ба дастовардҳои хуб низ ноил гаштаанд. 

Ӯ ҳам ҷавонест, ки баҳри ҳал сохтани мушкилиҳои ҷойдоштаи самти худ мекӯшад. Вақте аз ӯ пурсидем, ки чаро ихтирои чизи наве писандаш аст, гуфт: “Ихтироъкориро барои он дӯст медорам, ки ин як роҳи баён кардани фикрҳо, рамзи эҷод, омӯхтани мавзуъҳои нав, ҳалли мушкилот дар ҷомеа ва муаррифӣ кардани илми ватанӣ дар сатҳи ҷаҳонӣ мебошад. Ихтироъкорӣ на танҳо як амали ақлонӣ, балки як шакли умедворӣ ба ояндаи беҳтару хубтар мебошад”.

Ӯ дар тули фаъолияти илмӣ, барои се ихтироъ патенти аввалини худро ба қайд гирифтааст, ки онҳо ба мавзуъҳои муҳим ва дорои аҳамияти иқтисодӣ бахшида шудаанд, аз ҷумла, тарзи коркарди ашёи хоми боросиликатӣ, соли 2017, тарзи ҳосил намудани моддаҳои дорои энергияи баланд аз маъданҳои боросиликатӣ соли 2023 ва тарзи истихроҷи металҳои нодирзаминӣ аз партовҳои саноати уранӣ соли 2023.

Тавре худи ихтироъкор таъкид мекунад: “Ин гуна корҳои илмӣ, на танҳо аҳамияти назариявӣ доранд, балки метавонанд дар татбиқи ҳадафи чоруми стратегии кишвар – саноатикунонии босуръат саҳми назаррас гузоранд”.

Сухан дар бораи Фаридун Назаров меравад, ки айни ҳол дар Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон фаъолият дорад. Ӯ мутаваллиди соли 1992 дар деҳаи Кадучии ноҳияи Восеи вилояти Хатлон мебошад.

Фаридун бо ихтирои сеюми худ, яъне тарзи истихроҷи металҳои нодирзаминӣ аз партовҳои саноати уранӣ, дар озмуни  ҷумҳуриявии “Ихтироъкорон ва навоварони Тоҷикистон”, ки Маркази миллии патенту иттилоот баргузор намуда истодааст, иштирок менамояд ва бовар ҳам дорад, ки дар ҷамъбасти он сазовори ҷойи намоён хоҳад шуд. 

Ба қавли ӯ, ихтирои сеюмаш имконият медиҳад, ки аз партовҳои маъданҳои уранӣ, ки дар шимоли Тоҷикистон мавҷуданд, баъзе металҳои нодирзамин ҷудо карда шаванд. Ин металҳо метавонанд дар соҳаи саноати нимноқилӣ ва тиб васеъ истифода гарданд.

Фаридун қаблан, соли 2020 дар озмуни олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон иштирок намуда, ғолиби ҷойи аввал ва бо ҷоизаву дипломи Академия сарфароз гардонида шудааст.

- Албатта, роҳи муваффақият ҳамеша осон нест. Ман ду маротиба барои ҷоизаи Исмоили Сомонӣ ҳуҷҷат пешниҳод кардам, вале муваффақ нагардидам. Вале бо ин вуҷуд ба талошам идома додам, - ёдовар шуд ӯ. 

Ӯ муддати 10 соли фаъолияти худ, ҳамчун муҳаққиқ иштирокчии чандин  конфронсҳо, симпозиумҳо, ҷаласаҳои техникӣ ва консултативии ҷумҳуриявӣ ва байналхалқӣ буд.

“Аз ҷумла, бо маърузаҳои илмӣ ва техникӣ дар ИМА, Ҷумҳурии Австрия, Федератсияи Русия, Ҷумҳурии Кореяи Ҷанубӣ баромад намудам, ки онҳо ба масъалаҳои бехатарии ядроӣ ва радиатсионӣ бахшида шуда буданд”, - гуфт Назаров.

Фаридун вақтҳои охир ба омӯзиш ва таҳқиқи корҳои илмӣ дар самти коркарди маъданҳои боросиликатии Тоҷикистон машғул аст. Зеро ба гуфтаи ӯ, ин самти таҳқиқот яке аз соҳаҳои муҳими саноатии ҷумҳурӣ ба ҳисоб меравад, ки дорои потенсиали калони иқтисодӣ ва илмӣ мебошад. 

- Захираҳои маъданҳои боросиликатӣ дар ватанамон ба қадри кофӣ омӯхта нашудаанд. Ҳадафи ман ин аст, бо таҳқиқотҳои илмӣ дар ин самт, саҳми арзанда ба ҳадафи чоруми стратегии кишвар, яъне  саноатикунонии босуръати кишвар гузошта тавонам, - таъкид дошт ӯ.

Нақшаҳои зиёдеро тарҳрезӣ намудаст, вале муҳимтаринаш ҳимоя намудани рисолаи докторӣ ва муаррифӣ намудани илми кишвар дар сатҳи байналмилӣ дар оянда мебошад. 

Ба гуфтаи Фаридун ҳама навъи ихтироъҳо, танҳо як ҳуҷҷати расмӣ нестанд, балки қадаме ба сӯи рушди устувори саноат ва илми тоҷик мебошанд. Ӯ дар охири суҳбат ба ҷавононе, ки ин роҳро интихоб карданианд, гуфт: 

“Аз имкониятҳои худ ба дурустӣ истифода карда, чизҳоеро ихтироъ кунанд, ки ба ҷомеа лозим аст. Ҳамчунин, ба ихтироъкорӣ шавқу завқ дошта бошанду аз кори анҷомдодаи худ қаноатманд бошанд. Ба омӯзиши забонҳои хориҷӣ машғул шаванд, то илми кишварро дар хориҷа ҳам муаррифӣ карда тавонанд”.

Маҷаллаи “Ҷавонон ва ҷомеа”, №34 (9928), 21 августи 2025 дарёфт намоед.